VAR đã thay đổi số phận bóng đá hiện đại, đặc biệt trong khung gỗ. Cùng điểm lại những khoảnh khắc VAR định đoạt cục diện trận đấu OK KING.
VAR – Khi công nghệ trở thành người cầm cân nảy mực
Có một thời, mỗi khi bóng lăn qua vạch vôi, thế giới như nín thở. Cảm xúc vỡ òa, hoặc đổ sụp – phụ thuộc vào quyết định của trọng tài. Nhưng rồi, từ World Cup 2018, một yếu tố mới chen ngang: VAR (Video Assistant Referee). Công nghệ này không chỉ hỗ trợ, mà nhiều lần định đoạt số phận của những trận đấu kinh điển – đặc biệt là ở khung gỗ, nơi mọi sai lệch chỉ cần tính bằng centimet.
Vậy VAR đã can thiệp thế nào vào những tình huống nhạy cảm nhất trước khung thành? Và liệu cảm xúc bóng đá có còn trọn vẹn khi “máy móc” lên tiếng? Cùng khám phá trong bài viết dưới đây.
VAR là gì? Tại sao lại thay đổi toàn bộ cục diện?
VAR – Người hỗ trợ không hiện diện trên sân
VAR (Video Assistant Referee) là hệ thống hỗ trợ trọng tài bằng công nghệ video và phân tích hình ảnh chậm. Không trực tiếp có mặt trên sân, nhưng đội ngũ VAR theo dõi trận đấu từ phòng điều khiển với hàng chục camera và công nghệ bắt chuyển động.
VAR chủ yếu can thiệp vào 4 tình huống:
-
Bàn thắng (ghi hay không)
-
Phạt đền
-
Thẻ đỏ trực tiếp
-
Nhận diện sai cầu thủ
Vì sao VAR ảnh hưởng mạnh đến khung gỗ?
Bởi bàn thắng và phạt đền đều xoay quanh khu vực khung thành – nơi thủ môn và hậu vệ chỉ có vài giây để phản xạ. Sai sót của trọng tài, dù nhỏ nhất, có thể định đoạt cả giải đấu. VAR ra đời chính để sửa sai – nhưng cũng mang theo không ít tranh cãi.
Những pha bóng “trong khung gỗ” gây tranh cãi nhất vì VAR
Bàn thắng không được công nhận vì… vài centimet
World Cup 2018: Pháp vs Argentina
Trong trận đấu vòng 1/8, Mbappe băng xuống và chuyền vào cho Griezmann sút tung lưới Argentina. Nhưng chỉ vài giây sau, VAR can thiệp – Mbappe đã việt vị nửa bàn chân. Bàn thắng bị hủy, và trận đấu đổi chiều.
Premier League 2020: Liverpool vs Everton
Jordan Henderson tưởng chừng đã ghi bàn quyết định phút cuối, nhưng VAR xác định Mane việt vị… bằng vai áo trước khi kiến tạo. Một quyết định khiến fan Liverpool dậy sóng.
Đây là minh chứng cho việc “VAR không sai – nhưng có thể… quá đúng”, khiến khán giả cảm thấy cảm xúc bị chặn đứng.
Penalty phút bù giờ – những quả phạt quyết định danh hiệu
Real Madrid vs Juventus (C1 2018)
Phút 90+3, tỷ số đang hòa 3-3 sau lượt đi và lượt về. Lucas Vázquez bị ngã trong vòng cấm. VAR can thiệp, xác nhận va chạm có thật. Ronaldo bước lên, ghi bàn, loại Juventus. Gianluigi Buffon bị truất quyền thi đấu vì phản ứng – một kết thúc cay đắng cho huyền thoại.
Anh vs Đan Mạch (EURO 2020)
Sterling đi bóng trong vòng cấm và ngã. VAR xác nhận penalty – dù va chạm cực nhẹ. Kane thực hiện, bị cản phá, nhưng đá bồi thành công. Đan Mạch bị loại, cả châu Âu tranh cãi.
Thủ môn – người chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ VAR
Những pha bắt phạt đền bị bắt… lại
Copa America 2021: Emiliano Martinez vs Colombia
Thủ môn Martinez cản phá 3 quả penalty và ăn mừng đầy khiêu khích. Nhưng một pha cứu thua bị VAR yêu cầu đá lại do… rời khỏi vạch trước khi bóng được đá. May mắn, anh vẫn cứu được lần hai.
VAR và luật “một chân trên vạch”
Trước đây, thủ môn có thể tiến lên vài bước để rút ngắn góc sút. Nhưng từ 2020, VAR giám sát chặt chẽ: ít nhất một chân phải chạm vạch khi cầu thủ sút. Hệ quả là nhiều thủ môn bị thổi phạt oan – hoặc buộc phải bắt theo bản năng “cứng nhắc”.
VAR – Cứu cánh hay kẻ giết cảm xúc?
VAR chính xác, nhưng đôi khi quá vô cảm
Sự can thiệp của VAR giúp đảm bảo công bằng, nhưng không ít người cho rằng nó “giết chết cảm xúc bóng đá”.
-
Ăn mừng xong… rồi hụt hẫng
-
Trận đấu bị ngắt quãng
-
Trọng tài bị phụ thuộc máy móc
Ví dụ, ở Premier League mùa 2022/23, hơn 40 bàn thắng bị hủy do VAR – phần lớn là các lỗi việt vị cực nhỏ.
Khi trọng tài vẫn có thể… bác bỏ VAR
Quan trọng: VAR chỉ khuyến nghị, quyết định cuối cùng vẫn là của trọng tài chính. Do đó, có những tình huống VAR đề xuất xem lại, nhưng trọng tài từ chối – dẫn đến tranh cãi lớn hơn.
VAR không phải “thần thánh”, mà là một công cụ. Cách dùng mới là điều quyết định trận đấu có công bằng hay không.
Những giải đấu ảnh hưởng mạnh mẽ vì VAR
Premier League – VAR bị chỉ trích nhiều nhất
Tại Anh, fan hâm mộ từng tổ chức chiến dịch “NO VAR” vì cảm thấy trọng tài lạm dụng VAR, đặc biệt là các pha việt vị và penalty không rõ ràng.
World Cup – VAR tạo ra lịch sử
Ở World Cup 2018, VAR góp phần:
-
Công nhận 29 bàn thắng
-
Hủy 10 bàn không hợp lệ
-
Thổi phạt 24 quả penalty (nhiều nhất lịch sử World Cup)
VAR giúp tạo nên giải đấu ít tranh cãi nhất, dù không thiếu cảm xúc.
Công nghệ VAR trong tương lai – Hướng tới sự hoàn hảo?
Semi-Automated Offside: Bắt việt vị bằng AI
Từ World Cup 2022, FIFA đưa vào hệ thống bán tự động bắt việt vị, dùng trí tuệ nhân tạo và cảm biến bóng. Kết quả: rút ngắn thời gian phân tích xuống còn vài giây và tăng độ tin cậy.
VAR trong bóng đá nữ, các giải trẻ
Ban đầu chỉ áp dụng cho các giải nam chuyên nghiệp, giờ đây VAR đang được mở rộng ra bóng đá nữ, các giải trẻ, Olympic, thậm chí là bóng đá học đường ở một số nước châu Âu.
Có nên cải tổ VAR?
Giải pháp được đề xuất:
-
Thời gian can thiệp ngắn hơn: Giới hạn mỗi lần xem lại dưới 30 giây.
-
Minh bạch với khán giả: Phát trực tiếp đoạn hội thoại giữa trọng tài và VAR như rugby.
-
Áp dụng công nghệ AI sâu hơn: Loại bỏ yếu tố con người khi bắt lỗi việt vị quá nhỏ.
VAR – Công bằng hơn, nhưng vẫn cần hoàn thiện
VAR đã thay đổi mãi mãi cách trận đấu vận hành. Không còn những sai sót nghiêm trọng trong khung gỗ, nhưng cũng không còn những khoảnh khắc “chưa rõ mà đã ăn mừng”. Đó là cái giá phải trả để có một bóng đá chính xác hơn, công bằng hơn – nhưng không phải lúc nào cũng “vui hơn”.
Bạn nghĩ sao về VAR? Là cứu cánh hay “kẻ giết chết cảm xúc”?
Hãy để lại bình luận, chia sẻ cảm xúc của bạn về khoảnh khắc VAR định đoạt trận đấu mà bạn nhớ mãi!
Đừng quên theo dõi yeusanco.vn để đón đọc thêm những bài viết chuyên sâu về công nghệ và bóng đá đỉnh cao mỗi tuần.